Wyspa Spichrzów I

Wyspa Spichrzów była pierwszym miejscem gdzie rozbili obóz rycerze Zakonu oraz osadnicy z Lubeki. Podwyższona ławica piasku na lewym brzegu rzeki Elbląg, była niedostępna od zachodu z powodu bagnistego terenu. Natomiast rzeka dawała jakieś bezpieczeństwo od strony wschodniej, dla nie umocnionego obozowiska. Gdy po wschodniej stronie rzeki wybudowano domy, osadnicy przenieśli się do nowego miasta a wyspę wykorzystywano przez około 100 lat jako miejsce składowania drewna. W roku 1326 składowisko drewna zostało zabudowane spichrzami. Przechowywano w nich takie towary jak konopie, len, wełnę, skóry zwierzęce, zboże i śledzie. Spichrzom nadawano nazwy, najczęściej zwierząt. Wiele spichrzów do 1945 nosiło stare oznaczenia jak „Bocian”, „Biały Gołąb”, „Stary Wilk”, „Spichrz Neptuna”, „Cesarz” itd.

Do roku 1945 Wyspa Spichrzów była jedną trzech głównych części miasta. Otoczona ze wszystkich stron wodą a więc prawdziwa wyspa. Od strony wschodniej rzeką Elbląg, od strony północnej, zachodniej i południowej Rowem Gdańskim.

 

Zdjęcie lotnicze Wyspy Spichrzów z roku 1998, w kierunku miasta.

Tak nie było zawsze. Do roku 1626 spichrze były otwartym przedmieściem, na które każdy wróg mógł łatwo napaść. W roku 1455, gdy Elbląg był w stanie wojny z Zakonem, 700 żołnierzy zakonu przeszło przez zamarznięte jezioro Drużno i podpaliło spichrze oraz wieś Grubenhagen. Jedenaście lat później spichrze podpalił przepędzony z Elbląga Heinrich Reuß von Plauen. Także Gdańszczanie, wrogo nastawieni do Elbląga, przypłynęli w roku 1577 statkami zrabowali towary ze spichrzów, które następnie podpalili. Razem ze spichrzami spaliły się duże zapasy drewna, które składowano między nimi. Dla lepszej ochrony przed podpalaczami, król szwedzki Gustav Adolf kazał w 1626 roku otoczyć spichrze głębokim i szeroką Fosą Gdańską oraz wałem i założyć trzy szańce. Jeden z nich znajdował się tam gdzie później był hangar klubu wioślarskiego Nautilus.

 

  

 

 

Wiele spichlerzów zostało spalonych i nie odbudowanych. Na ich miejscu zbudowano domy mieszkalne. Dla nadzoru ruchu handlowego, powyżej Nautilusa, blisko mostu Leegen zbudowano urząd celny.

Dla połączenia Starego Miasta z Wyspą Spichrzów od zarania istniały dwa promy i most Hohe Brücke. Później, pod koniec wieku XVI (czasy Anglików w Elblągu) zbudowano w górze rzeki most Leegen-Brücke i blisko niego bramę i wieżę wagową z dużą, nową wagą. Drewniany most Hohe Brücke spalił się w roku 1918 i został później odbudowany jako kamienny. Na zachodnim końcu Hohe Brücke w 1790 roku postawiono na palach budynek „Neue Börse” (Nowa Giełda). Za dobrych czasów był to punkt spotkań kupców. Wskazuje na to również figura greckiego boga handlu oraz posłańca Hermesa na dachu. Oryginalna figura znajdowała się do 1946 roku w Muzeum Elbląskim.

 

 

 

 

 

Moja wędrówka wokół wyspy rozpoczyna się na nowym polskim moście w „Inner Vorberg” (wewnętrzny Vorberg) i biegnie na zewnątrz „Rowu Gdańskiego”. Na końcówce Wyspy Spichrzów wcześniej siedzibę miała żegluga A. Zedler. Stoi jeszcze jej willa. Zdjęcie z budynkiem zakładu jest z roku 1947. Willa w ostatnich latach została wypalona, zdjęcie na dole z prawej zostało wykonane z Berliner Str. Na końcu artykułu znajduje się jeszcze zdjęcie willi z roku 1999.

 

 

 

 

Na lewo powyżej droga łącząca między Berliner Str i Grubenhagen Str. Na prawo oba widoki na Kościół Św. Mikołaja. Niżej na lewo, widok na domy ulicy Grubenhagen.

 

 

 

 

Wyżej, na lewo domy ulicy Grubenhagen, które przetrwały wojnę. Na Wyspie Spichrzów stoi jeszcze osiem starych domów sprzed wojny, z cegły ceramicznej. Poniżej, na lewo widok z wału śluzy, z prawej Ecke Schiffsholm widok w kierunku Nautilus, obecnie również klub żeglarski.

Poniżej stare domy biur byłych spichrzy i stary kościół Menonitów, gminy Ellerwald. Kościół ten jest przez Menonitów wykorzystywany również dzisiaj, jest też ich własnością (dolna strzałka pośrodku planu).

 

 

 

 

Nowsze zdjęcie lotnicze Starego Miasta do Wyspy Spichrzów, wykonane przez Pana Lucht.