Elbląskie kąpieliska

 W Elblągu było wiele związków, ale związek pływacki znany na początku był tylko jeden: „Elbinger Schwimmverein e.V.” z 1911 roku. Elblążanie widocznie uważali, że kto może żeglować lub wiosłować nie musi pływać! Dopiero od 1925 roku, ponownego otwarcia pływalni krytej, związków było kilka.

W Elbląskim spisie adresowym z 1848 w rubryce: VII, B, instalacje sanitarne, znajdują się trzy kąpieliska. Ale nie jest pewne czy można w nich było także pływać.

Były to:

1. Kąpielisko z wodą zimną Reimnansfelde. Przewodniczący: dr. Cohn

2. Kąpielisko Weissig (Neust. Wallstr. 31). Właściciel: L. Weissig, aptekarz

3. Dom kąpielowy w Elblągu. Właściciel: kupiec A. Brandt. (Bilety można nabywać u Castellan Hintz, Elbląg 25)             

W 1881 roku, kąpieliska te są już w rubryce „Firmy wg branż”: 

  1. Bäckermühlen – basen kąpielowy
  2. Dom Kąpielowy nad rzeką Elbląg
  3. Johannisbad, Bunkowski F., właściciel kąpieliska, Johannisstr. 11
  4. Obermühle, Kroll Carl, właściciel, Äußerer Mühlendamm 10
  5. Myjnia parowa
  6. Kąpielisko miejskie, Wölke August, właściciel, Marienburger Damm 23 

W roku 1887 kąpieliska te są znowu pod rubryką „Firmy wg branż”: 

  1. Elbing Dampf-Mühle
  2. Dom Kąpieliskowy nad rzeką Elbląg
  3. Johannisbad, Bunkowski F., właściciel, Johannisstr. 11
  4. Obermühle, Kroll Carl, właściciel, Äußerer Mühlendamm 10
  5. Neufeldt Joh., kąpieliska rzymskie i parowe, Am Wasser 3-4
  6. Kąpielisko miejskie, Wölke August, właściciel, Marienburger Damm 23 

Najstarsze znane kąpielisko zbudował w 1825 roku Wilhelm Hertel nad rzeką Elbląg, między ulicą Heilig-Geist (Św. Ducha) a Kalkscheunstraße, patrz niżej. Nad brzegiem stało kilka bud przebieralni a w rzece było 12 kabin kąpielowych z pochylonym dnem, dla pływających i nie pływających.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 Kąpielisko to przetrwało do roku 1895. Wtedy stało się przeszkodą dla ruchu a poza tym ścieki odprowadzane do rzeki zbyt śmierdziały. Mimo tego nad rzeką otwierano kolejne kąpieliska. Znane jest otwarte kąpielisko na północnej krawędzi miasta, gdzie Elblążanie nie musieli płacić, lecz mieszkający obok w kolonii Pangritz, którzy jeszcze nie należeli do gminy, musieli płacić jeden grosz.

Kolejne kąpielisko nad rzeką było naprzeciwko dzisiejszego kempingu, przy Berliner Chaussee (Reichsstr. 1).

 

 

 

 

 

 

  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Das Deutsche Bad

artykuł radcy szkolnego Ringleb. (skrócony) 

 

Das Deutsche Bad zbudowano w roku 1910, jako firmę prywatną. W roku 1920 zostało ono kupione przez gminę miejską.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Kąpielisko składa się z działu kąpieli i krytej hali pływalni.

Dział kąpieli zawiera prysznice i wanny, których ilość w roku 1928 znacznie wzrosła, kąpiele lecznicze różnych rodzajów, kąpiele świetlne i powietrzne. Zatrudniony jest też masażysta i masażystka.

 Pływalnia kryta  

Basen ma prawie 400 m sześciennych wody a największa głębokość wynosi 2,80 m. Ma wydzielony obszar dla pływających i nie pływających.

 

 

 

 

 

 

 

 

W roku 1915 basen został zamknięty z powodu braku węgla. Po wojnie i okresie inflacji oraz ogólnego kryzysu finansowego, nie został już otwarty. Budynek został wynajęty i przestał być wykorzystywany zgodnie z przeznaczeniem. Gdy władze miasta zdecydowały się 9 grudnia 1925 r na ponowne otwarcie kąpieliska, konieczne były znaczne i kosztowne prace remontowe.  

Patrząc na wysokie wykorzystanie basenu, nie można było sobie wyobrazić, jak Elbląg mógł wytrzymać 10 lat bez krytego basenu, a przecież wiele innych miast nie mogło sobie na to pozwolić – nawet Gdańsk, skąd w zimie przyjeżdżano na nasz basen. Większość gości była oczywiście z Elbląga. Przez 10 lat sport pływacki zrobił ogromne postępy dzięki temu, że w szkołach podstawowych, średnich i wyższych jak w Akademii Pedagogicznej planowo prowadzona była nauka pływania. Dzięki temu rosła liczba tych, którzy odczuwali stałą potrzebę zajmowania się tym pięknym i zdrowym sportem. Efektem był wzrost związków pływackich, których członkowie odwiedzali basen w godzinach wieczornych. Tak więc w godzinach popołudniowych i wieczornych panował ogromny ruch i rosła konieczność powiększenia basenu, jeśli nie wręcz budowy drugiego. Na razie nie pozwalały na to finanse miasta.

Cena za korzystanie z basenu krytego wynosiła 0,50 RM, szkoły sportowe i związki pływackie płacą 25 RM za 100 biletów, uczniowie szkół średnich 20 RM, uczniowie szkół podstawowych 10 RM. Nauka pływania w  ramach nauki szkolnej jest udzielana bezpłatnie. Studenci Akademii Pedagogicznej. 

***


Zwycięzca olimpijski, mistrzyni Europy i rekordzistka światowa Ursula Happe z Gdańska, w zimie dwa razy na tydzień jeździła na trening do Elbląga, na basen kryty. 

Ursula Happe, ur. Krey, która 20.10.2006 świętowała w Dortmundzie swoje 80-te urodziny, już w dzieciństwie była zaznajomiona z wodą. Jej  ojciec, który zginął pod Stalingradem i nie mógł być świadkiem wielkich sukcesów swojej córki, był gospodarzem pływalni w „Neptunie” w Gdańsku. Ursula zdobyła kartę pływacką w wieku 4,5 roku i jako dziecko brała udział w wielu zawodach. Po wojnie wyszła za mąż za swojego trenera i pływała odnoszą sukces za sukcesem.

W 1954 była już mistrzynią Europy na 100 metrów kraulem oraz sportowcem roku Niemiec w 1954 i 1956 roku. W 1956 roku rekord świata i pierwszy złoty medal w pływaniu dla Niemiec na olimpiadzie w Melbourne, z czasem 23:53,1 minuty, przed Węgierką i Niemką. Swój rekord zachowała do roku 2004. Republika Dominikany wydała znaczek pocztowy za 17 peso z jej podobizną. Jeszcze dzisiaj codziennie pływa 2000 m, znaczne osiągnięcie w  jej wieku. Także jej syn Thomas został sportowcem i zdobył jako gracz narodowej drużyny  piłki ręcznej, srebrny medal dla Niemiec w Los Angeles.

 ***

Kąpielisko otwarte Klein Röbern

 

O kąpielisku tym prawie nie ma zapisów. Kąpano się w wielu małych kałużach, stawach i strumieniach jak położonych niżej łąkach Pulvergrund, gdzie przelewała się woda z Hommelwasser. Potok Silberbach z Bażantarni oraz Wilde Hommel z Wesseler łączyły się pod Teichhof i płynęły jako Wilde Hommel do stawu Strauch-Mühlenteich. Blisko Mühlenteich nadmiar wody odprowadzany był na prawo do Pulvergrund. W roku 1935 zbudowano tutaj duży basen pływacki, który istnieje do dzisiaj. Pozostały teren rozbudowano później jako plac marszowy.