DAWNE ULICE „A – F”
Wielu starych elblążan jak i obecnych mieszkańców pyta coraz częściej o pochodzenie nazw ulic lub ich znaczenie przed rokiem 1945. Tak więc Hans Preuß i ja postanowiliśmy odpowiedzieć na te pytania, biorąc nazwy ulic z „Małego przewodnika” z 1944 roku i wiersz niżej podając pochodzenie nazwy. Czy zawsze znaleźliśmy prawidłowe znaczenie, nie możemy gwarantować. Jeśli ktoś zna inną wersję, prosimy serdecznie nas zawiadomić.
Nazwy ulic, które zmieniono znajdują się w nawiasach dalej, np. Ziesestraße (Kastanien Allee / Lange Niederstraße) a dalej są obecne nazwy polskie. Kilka ulic częściowo lub w całości zniknęło, wspomniane są pod koniec.
W ten sposób zmieniono nazwy ulic w Kolonii Pangritz, po włączeniu do gminy w roku 1913, dla uniknięcia powtarzania się nazw z ulicami w mieście. Ulice te podano również w załączniku.
Ulice przedstawione są wg stanu przed zniszczeniem w 1945 roku z uwzględnieniem przewodnika „Kleiner Lotse durch Elbing” z 1944 roku. Uwagi z tego przewodnika podano kursywą. Za nazwą ulicy znajdują się ewentualne inne wcześniejsze jak i obecne polskie. Praca ta została wykonana wg najlepszego stanu wiedzy ale uzupełnienia naszych Czytelników chętnie zamieścimy w kolejnym wydaniu.
Użyte skróty:
E 11 – plan miasta 1945
N. – „dawca nazwy”
K.L. – tekst z przewodnika
Pol. R. – rewir policyjny
H – przystanek
„A”
Ackerstraße = Widok E 11
N. Akr to jednostka powierzchni wykorzystywanej rolniczo, w przeciwieństwie do łąki; jest także starą saksońską miarą powierzchni, różną w różnych krajach, w Prusach 1A (Akr) = 100 rut kwadratowych (25 a)
KL od Zahlerstr. do Feldstr. – Pol. R 2 – Linia 1, H. Holländer Tor
Adalbertkirchstraße = Podgórna D 4
N. Wojciech z Pragi, od 983 biskup, zamordowany 23. kwietnia 997. Przyjmuje się kilka miejsc śmierci. W roku 999 uznany za świętego. Najpierw pochowany w Gnieźnie, w 1039 w Pradze.
KL od Pangritzstr. w kierunku Rodelandsweg – przecina Horst-Wessel-Str. – Klosterstr. (kościół Św. Wojciecha i cmentarz) – Pol. R. 3 – Linia 2, H. Alte Welt
Adlerstraße = Orla B 9
N. Ptak drapieżny znany na całym świecie za wyjątkiem Ameryki Płd.
K.L. od Wallstr. / Berliner Str. do Lübecker Ufer – Pol. R. 1 – Linia 1, H. Alter Markt.
Admiral-Scheer-Straße = Beniowskiego Maurycego F 6/7
N. Reinhard Scheer, *30. września 1863, +26. listopada 1928, od 1916 admirał niemieckiej floty dalekomorskiej.
K.L. od Damaschkestr. do Schliefenallee – Clausewitzstr. (Erich-Koch-Siedlung) – Graf-Spree-Str. – Weddigenstr. – Pol. R. 3 – Linia 1, H. Damaschkestr.
Adolf-Hitler-Straße (Innerer Mühlendamm) = 1. Maja D 10
N. Wódz Rzeszy Niemieckiej do 1934 do 1945
K.L. od Friedrich-Wilhelm-Platz do Mühlendamm – prowadzi obok Sturmstr. – Jakobstr. – Pfefferstr. _ Hospitalstr. (Urząd Komunikacji, Reichsbank) – ehrwiederstr. – Töpferstr. – Taubenstr. – Mühlenstr. – Hohe Zinnstr. – Bismarckstr. (Sąd Powiatowy) Nr 1-43 i 2-48 – Pol. R 2 – Linia 1, 2 i 3 – H. Bismarckstr.
Alter Markt = Stary Rynek C 9/10
N. Założony w 1237 na starej ulicy Bernsteinstraße, z południa na północ, Brama Targowa jako zamknięcie.
K.L. Od Heilig-Geiststr. do Schichaustr. – prowadzi obok: Brückstr. (kościół Św. Mikołaja, katolicki) – Fleischerstr. – Fischerstr. – Schmiedestr. – Spieringstr. _ Kettenburnnenstr. – Wilhemstr. – Kürschnerstr. – Wollweberstr. – Stara Brama Targowa, za nią pomnik Schichau. Przed nią Königshaus (historyczna winiarnia, teraz P.H. Müller). Pol. R. 1, Linia 1 H. Alter Markt
Altstädtische Wallstr. = Walowa (część zachodnia) C 9
N. nazwa od wałów
K.L. Kościół Św. Marii – od Wasserstr. do Poststraße – w pobliżu Brama Targowa – Schichaustraße – Liceum – Pol. R. 1 i 3, Linia 1 i2, H. dla 1 Alter Markt, 2 dla Urzędu Pracy
Am Holländer Tor – Pl. Grunwaldzki D 11
N. Brama miejska i wyjście z miasta w kierunku Pasłęka
K.L. od Komnickstraße – Tannenbergalle – Herrenstraße – Pol. R. 2 – Linia 1, H. Holländer Tor.
Am Nordfriedhof = Pokorna E 5
N. mała ulica boczna bez domów
K.L. Ulica boczna od Schlieffenallee (Nordfriedhoff) – Pol. R. 3 – Linia 2, H. Brauereistraße lub autobus Horst-Wessel-Schule.
Am Pulvergrund = Spacerowa F 7-8 N.
Była tutaj strzelnica z prochownią. Tutaj też w 1273 roku rozegrała się krwawa bitwa mieszczan elbląskich z Pogezanami. Niewielka liczba rycerzy i mieszczan
wywabiona z miasta przez mały oddział Prusów została rozbita przez większe siły ukrywające się w lesie i wymordowana pod Lifardsmühle . K.L. Strzelnica – od Scharnhorststraße do Wittenfelderstraße – blisko Erich-Koch-Platz z kąpieliskiem publicznym i plac defilad – cukiernia Stolzenmorgen – Pol. R. 2 – Linia 1, H.
Damaschkestraße i Linia 3, H. Wittenfelder Straße
Am Reichsbahnhoff (Am Ostbahnhoff / Bahnhofsvorplatz) – Pl. Dworcowy E 12
N. Dworzec kolejowy
K.L. Przy Tannenbergallee i blisko Fliegerstr. – Pol. R. 2 – Linia 2, H. Am Reichsbahnhoff.
Am Rossgarten = Piaskowa C 11
N. Wcześniej łąki dla handlarzy końmi ze Starego Miasta i Zamku.
K.L. Ulica boczna od Rosswiesenstrasse – Pol. R. 1 – Linia 1, H. Holländer Tor
Amselweg = Łódzka D 13
N. Osiedle z nazwami ptaków.
K.L. przy autostradzie – Pol. R. 1 – Linia 1, H. Tannenbergallee / Trusostraße
Am Stadtfeld = Henryka Sienkiewicza F 9
N. Teren przed bramami Nowego Miasta, wcześniej wykorzystywany rolniczo.
K.L. od Wittenfelder Straße do Bergstraße – Jahnstraße (Jahnschule) – Fritz –Reuter-Straße – Pol. R. 2 – Linia 3, H. Jahnschule.
Am Wasserbahnhof = Grażyny C 6
N. Gospodarstwo nad rzeką Elbląg.
K.L. Przy Ziesestraße – Treideldamm do Treideldamm zum Elbing und Fiskalischen Hafen – Pol. R. 3 – Linia 2, H. Wasserbauhof
Am Ziegelwerder C 7
N. Były teren cegielni przy Dritte Niederstraße.
K.L. Ulica boczna Dritte Niederstraße blisko Ziesestraße – Pol. R. 3 – Linia 2, H. Gr. Rosenstr.
Ankerstr. D 10
N. Od kotwicy.
K.L. Łączy Herrenstraße z Grabenstraße – Pol. R. 1, Linia 1, H. Holländer Tor.
Annenplatz – Piotra Ściegiennego E 10
N. Od kościoła Św. Anny
K.L. od Hindenburgstraße do Mühlendamm (ścieżka – kościół Św. Anny z cmentarzem i cmentarz Św. Marii) – Pol. R. 2 – Linia 2, H. Georgendamm
Arndtstr. = gen. Kazimierza Pułaskiego F 10
N. Arndt, Ernst Moritz, 1769 Rügen, poeta i pisarz (piosenka
K.L. Od Hindenburgstraße do Blücherstraße – Pol. R. 2 – Linia 2, H. Hindenburgstraße / Weiche
Arno – Kalweit – Weg = Krakowska F 5 – G 6
N. Osobistość partyjna w Trzeciej Rzeszy.
K.L. Łączy Karl_Freyburger-Weg z Schlageterweg – Pol. R. 3 – Linia 1, H. Schlieffenallee
„B”
Badestr. C10 – D10
N. Ulica fryzjerów i cyrulików.
K.L. Łączy Junkerstraße z Herrenstraße – Pol. R. 1 – Linia 1, H. Friedrich-Wilhelm-Platz
Baereckeweg = Piotrowska I 13/14
N. Baerecke Heinrich, właściciel majątku Spittelhof od 1862
K.L. od Spittelhöfer Weg do Grunauer Weg – Pol. R. 2 – Linia 1, H. Dworzec kolejowy lub linia omnibusowa Spittelhof
Baumschulenweg = Sadowa G 12
N. Od ogrodnictwa Brandt, rozsady młodych drzew
K.L. od Tannenbergallee do Hindenburgastraße (cmentarze gminy Reformatorów, gminy Baptystów i Trzech Króli) – Schillerstraße – Osiedle Kolejowe – Pol. R. 2 – Linia 1, H. Trusostraße, Linia 2 stacja końcowa Hindenburgstraße.
Bayernweg = Katowicka F 4
N. Od nazwy kraju.
K.L. Od Sachsenweg do Frankenweg – Pol. R. 3 – Linia 2, H. Alte Welt i Linia 1, H. Schlieffenallee lub autobus Pommernweg
Belowstr. = Stefana Czarnieckiego G 10
N. Otto Below, pruski dowódca armii w 1. wojnie światowej
K.L. Ulica boczna ulicy Mackensenstraße (Ludendorffhöhe) – Pol. R. 2 – Linia 2, H. stacja końcowa Hindenburgstraße.
Benkensteiner Straße = Aleja Odrodzenia D 4
N. Benkenstein Gemarkung należący do Vogelsang (Bażantarnia)
K.L. Od Pangritzstraße do Hochstraße i przechodzi w Thüringerweg – krzyżuje się z: Klosterstraße – Horst-Wessel-Straße – Rodelandsweg – Hochstraße – stąd przejście do Schrebergärten Schichau i Preußenberg – Pol. R. 3 – Linia 2, H. Alte Welt.
Benzstr. = Rypińska C
6
N. Producent samochodów Carl Benz, 25.listopad 1844 – 4.kwiecień 1929
K.L. Od Tirpiztallee do Mattendorfstraße – Pol. R. 3 – Linia 2, H. Brauereistraße
Bergstr. = Górnośląska F 9
N. Ulica pod górkę.
K.L. Od Mühlendamm do Jahnstraße – Am Stadtfeld (Jahnschule) – Pol. R. 2 – Linia 3, H. Jahnschule.
Berliner Chaussee = Warszawska A 12 – B 12
N. Stolica Niemiec
K.L. Połączenie do Berliner Straße w kierunku na Malbork / Gdańsk – Pol. R. 1 – Linia 1, H. Alter Markt
Berliner Str. = Warszawska B 9/10
N. Stolica Niemiec
K.L. Od Schleusendamm do Schillingsbrücke (autostrada) – przechodzi obok Adler-Danziger-Schiffer-Börsenstraße – Langebahn – Mohrchenstraße –Grubenhagen i Wickerauer Chaussee – Pol. R. 1 – Linia 1, H. Alter Markt.
Birkengang = Płocka D 5
N. Ulica wysadzona obustronnie brzozami, przy stawie Katzenteich.
K.L. Od kościoła Św. Pawła, pomiędzy Pangritzstraße i Horst-Wessel-Straße (Adalbertschule) – Pol. R. 3 – Linia 2, H. Alte Welt
Bismarckstr. = Trybunalska D 9
N. Otto V. Bismarck, 1815-1898, graf, książę, prusko-niemiecki urzędnik państwowy oraz kanclerz.
K.L. Od Adolf-Hitler-Straße do Sonnenstraße – prowadzi obok: Roonstraße – Moltkestraße (szkoła Heinrich v. Plauen-Schule) – Grünstraße – Pol. R. 2 – Linia 1, 2 i 3, H. Bismarckstraße.
Bleicherstraße D 9
N. Wcześniej łąka dla prania i bielenia.
K.L. Mała niezamieszkana uliczka pomiędzy Königsberger-Straße i Sonnenstraße, patrz Hansa-Straße.
Blücherstr. = Ludwika Mierosławskiego F 10 – G 10
N. Gebhard Leberecht Blücher z Wahlstatt, 1742 – 1819, pruski marszałek polny.
K.L. Od Lanwehrstraße do Mackensenstraße – Yorkstraße – Gneisenaustraße – Arndstraße – Pol. R. 2 – Linia 2, H. Stacja końcowa Hindenburgstraße.
Blumenstraße = Kwiatowa E 9 – F9
N. Na pewno wcześniej ulica bogata w kwiaty, ogrody Schrebergärten
K.L. Łączy Mühlendamm z Wittenfelder Straße poprzez St. Georg – Pol. R. 2 – Linia 3, H. Mühlendamm / Bergstraße.
Boelckestr. = Aleksandra Fredry D 12
N. Oswald Boelcke 19.05.1891 – 28.10.1916. W dniu 04.07.1915 poleciał pierwszym jednopłatowym Fokkerem z synchronizowanym karabinem maszynowym, który strzelał przez obracające się śmigło. Był to rewolucyjny wynalazek. Kapitan Boelcke osiągnął 40 zwycięstw powietrznych na Fokkerze EII, Albatrosie DI oraz II. Odznaczony został Pour Le Merite, Krzyżem Rycerskim z Mieczami, Krzyżem Żelaznym pierwszej i drugiej klasy.
K.L. Od Fliegerstraße do Marienburger Damm – Kolonia Trettinkenhof – Pol. R. 1 – Linia 1, H. Trusostraße.
Börsenstr. = Giełdowa B 10 N.
Od „Starej Giełdy” nad brzegiem rzeki Elbląg.
K.L. Łączy Langenbahn z Herrmann-Balk-Ufer, przecina Lübecker Ufer – Pol. R. 1 – Linia 1, H. Alter Markt
Borsigstr. = Tadeusza Rechniewskiego D 6
N. Borsig August, 1804 – 1854, założył w Berlinie firmę budowy maszyn, która stała się największą fabryką lokomotyw w Europie.
K.L. Ulica boczna Tirpitzellee prowadzi do Hochstraße – Pol. R. 2 – Linia 1, H. Alter Markt
Boyenstr. = Karola Szymanowskiego F 7
N. Hermann von Boyen, 1711 – 1771, pruski minister wojny i twórca armii
K.L. Od Königsbergerstraße do Scharnhorststraße – Pol. R. 2 – Linia 1, H. Szkoła Zawodowa dla
Dziewcząt (róg Boyenstraße)
Brandeburger Str. = Skwer Ofiar Sprawy Elbląskiej C 9 N.
Brandenburg jest okręgiem w Poczdamie
K.L. Od Reiferbahn do Maastraße – Pol. R. 3 – Linia 1, H. Carlsonplatz
Brauereistr. C 5 – D 5
N. Ulica w kierunku browaru Englisch Brunnen
K.L. Od Ziesestraße do Rodelandsweg – Querstraße – Horst-Wessel-Straße (plac zabaw szkoły Horst-Wessel) – Pol. R. 3 – Linia 1, H. Brauereistraße
Braunschweiger Str. H 6
N. Miasto Braunschweig
K.L. Ulica boczna Podtsdamer Straße na osiedlu „Alten Kämpfer” – Pol. R. 3 – Linia 1, H. Teichhof
Brückstr. = Mostowa C 10
N. Ulica w kierunku Wysokiego Mostu
K.L. Od Starego Rynku do Wasserstraße (kościół Św. Mikołaja, katolicki z XIV wieku, cenne ołtarze i obrazy, sławne rzeźby w drewnie, pomnik bohaterów H. Splietha, chrzcielnica, widok z wieży wysokiej na 96 m; dzwony na wieży, stare kamienice ze ścianami szczytowymi) – Pol. R. 1 – Linia 1, H. Stary Rynek.
Bruno Schaffrinski – Weg = Szczecińska F 6 – G 6
N. Osobistość partyjna w Trzeciej Rzeszy.
K.L. Łączy Karl-Freyberg-Weg z Schlageterweg – Pol. R. 3 – Linia 1, H. Schlieffenallee
Bückebergerstr. = Formierzy H 6 N.
Od miasta Bückenberg
K.L. Od Königsberger STraße – Dietrich-Eckart-Straße – Münchner Straße (osiedle Alte Kämpfer) – Pol. R. 2 – Linia 1, H. Teichhof
Bunsenweg = Barona Henryka D 6 N.
Bunsen Karl (Christian) Freiherr, 1791 – 1860, pruski dyplomata i uczony
K.L. Łączy Borsigstraße z Zeppelinstraße – Pol. R. 3 – Linia 2, H. Wasserbauhof
Burgstr. = Zamkowa C 6
N. Ulica dojazdowa do byłego zamku.
K.L. Od Heilig-Geist-Straße do Rynku Zbożowego – Gymnasiumstrasse – Gr. Hommlestraße – Gr. Hommelstallstraße – Stadthofstraße – Holzstraße (Nr 1-2 Szpital Św. Ducha z XIII wieku z malowniczym podwórzem) – Pol. R. 1 – Linia 1, H. Friedrich-Wilhelm-Platz
„C”
Carlstr. = (Karlstr. wcześniej Kleine Scheunenstr.) = Baluckiego D 10 – E 10
N. Emil Carl, 1840, nauczyciel w gimnazjum (Elbląskie zgromadzenia obywateli)
K.L. Od Johannistr. do Große Zahlerstr. – Pol. R. 2 – Linia 1, H. Holländer Tor.
Carl – Pudor – Str. = Juliana Fałata E 7 – 6
N. Carl Pudor założył w 1901 „Związek Rozwoju Turystyki” a w 1912 w Kramerzunfthaus muzeum ojczyźniane.
K.L. Od Hochstraße do Schlieffenallee – Heimstättenpark – Pol. R. 3 – Linia 1, H. Domki jednorodzinne i linia autobusowa Damaschkenstraße.
Carlsonplatz (Exizierplatz) C 9
N. Carl (Fridolf) Carlson, 1870 – 1924, szwedzki inżynier budowy okrętów, kierownik i późniejszy współwłaściciel stoczni Schichau;
K.L. Róg Schichaustraße / Königsberger Straße – Pol. R. 3 – Linia 1, H. Carlsonplatz
Clausewitzstr. = Aleksandra Krzyżanowskiego E 7 – F 7
N. Clausewitz Carl Philipp Gottfried vom, 1780 – 1831, pruski generał i teoretyk wojskowy.
K.L. Łączy Wegmannstr. z Admiral-Scheer-Str. – Osiedlem Erich-Koch – Pol. R. 3 – Linia 1, H. Szkoła Zawodowa Dla Dziewcząt (Damaschkestr.)
Conventstr. = Klasztorna C 9 N.
Wychodzi z byłego zamku, miejsce zebrań.
K.L. Łączy Kürschnerstraße z Altstädter Wallstraße (Kościół Św. Marii) – Pol. R. 1 – Linia 1, H. Stary
Rynek
Coburger Str. = Łukasińskiego H 5 – I 6 N.
Od miasta Coburg.
K.L. Od ulicy Münchner Straße do Potsdamer Straße – Pol. R. 2 – Linia 1, H. Teichhof
„D”
Damaschkestr. = Pionierska E 7 – F 7 N.
Damaschke Adolf 1865 0 1935, polityk i ekonomista
K.L. Od Königsberger Straße do Hochstraße – Carl-Pudor-Straße (schronisko młodzieżowe) – Wegmannstraße – Domki Jednorodzinne – Pol. R. 3 – Linia 1, H. Szkoła Zawodowa dla Dziewcząt (Damaschkestraße).
Dambitzer Str. = Artura Grottgera H 13 – 11
N. Ulica od majątku Dambitz, który założył 5. sierpnia 1457 Kaspar Dambitz z dwóch innych.
K.L. Od Tannenbergallee do Weingartenstraße – Hindenburgstraße – Majątek Dambitzen – Gospoda Dambitzen )Schrebergärten) – Usdauer Weg ( dwory Frögenauer Hof i Hohensteiner Hof) – Pol. R. 2 – Linia 2, H. Przystanek końcowy Hindenburgstraße lub linii autobusowej Weingarten.
Danziger Str. = Gdańska B 10
N. Od miasta Gdańsk
K.L. Łączy Berliner Straße z Wallstraße – Pol. R. 1 – Linia 1, H. Stary Rynek
Deutsch – Ordensstr. (Talstr.) = Sochaczewska E 10 – F 9
N. Od Zakonu Niemieckiego
K.L. Od Georgendamm do Große Zahlerstr – Hochmeisterstr. – Pol. R. 2 – Linia 2, H. Georgendamm Weiche lub Linia 1, H. Holländer Tor.
Dienerstr. = Służebna C 10
N. Wcześniej na ulicy tej stała wieża Dienerturm, część umocnień miasta.
K.L. Od Gymnasiumstrasse do Burgstraße – Stadthofstraße – Pol. R. 1 – Linia 1, H. Stary Rynek
Dietrich – Eckhart – Str. = Metalowców H 6 -16
N. Eckhard Dietrich, poeta i przyjaciel Adolfa Hitlera.
K.L. Od Königsberger Chaussee do Potsdamer Straße (Osiedle Alte Kämpfer) – Pol. R. 2 – Linia 1, H. Teichhof.
Dietrich – Eckhart – Platz = Kaszubska H 6
N. Eckhard Dietrich, poeta i przyjaciel Adolfa Hitlera.
K.L. Od Königsberger Chaussee do Potsdamer Straße (Osiedle Alte Kämpfer) – Pol. R. 2 – Linia 1, H. Teichhof
Dietrichstr. D 10
N. Pochodzenie nieznane
K.L. Od Thumbergweg do Graudenzer Weg – Pol. R. 2 – Linia 3, H. Przystanek końcowy Wittenfelderstraße.
Dirschauer Weg = Tczewska G 8
N. Od miasta Tczew
K.L. Od Thumbergerweg do Graudenzer Weg – Pol. R. 2 – Linia 3, H. Przystanek końcowy Wittenfelderstraße.
Dornewall = Junaków B 13 – C 14
N. Wał z kolczastymi krzakami wzdłuż dzikiej Kumieli.
K.L. Droga wzdłuż Kumieli, rozgałęzienie od Wału Malbosrkiego – Pol. R. 1 – Linia 1, H. Holländer Tor lub Friedrich-Wilhelm-Platz.
Drausenkampe = Skrzydlata C 14 – D 14
N. Od jeziora Drużno (Kampe = krawędź).
K.L. Przedłużenie Emil – Schärpe – Straße na południe od autostrady – Pol. R. 1 – Linia 1, H. Przy Holländer Tor lub Trusostraße.
Drausenweg = Druska H 14 – I 15
N. Od jeziora Drużno
K.L. Ulica boczna od Tannenbergerallee (Osiedla Gärtnersiedlung, Schrebergärten) – Pol. R. 2 – Linia 1, H. Dworzec kolejowy lub linia omnibusów Spittelhof.
Dritte Niederstr. = Dolna C 7
N. Ulica ze spadkiem do rzeki Elbląg (Osiedle Arme Teufel).
K.L. Ulica poprzeczna do Ziesestraße – Pol. R. 3 – Linia 2, H. Große Rosenstraße.
Drosselweg = Olsztyńska D 13
N. Drossel (drozd) to ptak śpiewający.
K.L. Przy autostradzie, łączy Amselweg z Lerchenweg – Pol. R. 1 – Linia 1, H. Holländer Tor
„E”
Eduard – Stach – Str. = Cicha E 7
N. Obywatel Elblaga i radca miejski.
K.L. Od Domków Jednorodzinnych do Damaschkestraße – Pol. R. 3 – Linia 1, H. Domki jednorodzinne
Eichhornstr. = Ułańska G 10
N. Hermann Eichhorn, 1848 – 1918 zamordowany, pruski generał i dowódca w I. wojnie światowej.
K.L. Ulica boczna od Mackensenstraße – Pol. R. 2 – Linia 1, H. Przystanek końcowy Hindenburgstraße.
Eichwalder Weg = Dębowa F 15 – G 13
N. Osiedle Eichwalde za nowym lotniskiem elbląskim, wcześniej majątek Eichwalde.
K.L. Ulica boczna od Tannenbergerallee (Eichwalde) – Pol. R. 2 – Linia 1, H. Przystanek końcowy dworzec kolejowy lub linia omnibusowa Spittelhof.
Eisenbahner Siedlung G 12
N. Domy dla kolejarzy.
K.L. Przy Baumschulenweg – Pol. R. 2 – Linia 1, H. Przystanek końcowy dworzec kolejowy lub linia omnibusowa Spittelhof.
Eisenbahnerstr. = Kolejowa G 11 – 12
N. Ulica na Osiedlu Kolejarzt.
K.L. Przy Baumschulenweg – Pol. R. 1 – Linia 1, H. Przystanek końcowy dworzec kolejowy lub linia omnibusowa Spittelhof.
Ellerngang = Stefana Batorego D 5
N. Ulica osiedlowa na kolonii nazwanej od drzew (olchy).
K.L. Od Paulikirchstr. w kierunku pomiędzy Pangritzstr. i Horst-Wessel-Str. – Pol. R. 3 – Linia 2, H. Alte Welt.
Egerländer Weg = Lubelska F4
N. Od Egerland
K.L. Przy Kuckucksgrund – Pol. R. 2 – Linia 2, H. Przystanek końcowy Alte Welt i linia 1, H. Schlieffenallee lub linia autobusowa do Pommernweg.
Emil Schäpe – Str. = Skrzydlata D 13 – E 12
N. Emil Schäpe, 10. października 1890, był urodzonym elblążaninem, który jako pilot myśliwski odniósł 18 zwycięstw w I. wojnie światowej i po wojnie zarabiał na chleb jako instruktor we Frankfurcie nad Menem oraz na pokazach lotniczych. Przy jednym lotów nad lotniskiem Lörrach, 7. stycznia 1925, gdzie miał wykonać zdjęcia z powietrza zginął w wypadku. Obecnie lotnisko to już nie istnieje. Pamiątkowy obelisk przypomina Emila Schäpe.
K.L. Ulica boczna od Fliegerstr. – Neustätter Feld – Pol. R. 2 – Linia 1, H. Trusostr.
Enge Gasse (Kirchensteg) = Ścieżka Kościelna C 9 – 10
N. Wąska droga łącząca w poprzek Stare
Miasto, w przypadku obrony, przykrywana i niewidoczna.
K.L. Droga łącznikowa od kościoła Św. Marii do kościoła Św. Mikołaja – Pol. R. 1 – Linia 1, H. Stary Rynek.
Erich – Koch – Siedlung = Osiedle Marynarzy E 6 – 7
N. Gauleiter Prus Wschodnich w III. Rzeszy, później Reichsleiter na Ukrainie.
K.L. W pobliżu Königsberger Str. – Damaschkestr. – Clausewitzstr. – Admiral-Scheer-Str – Graf-Spee-Str. – Wegmannstr. – Pol. R. 3 – Linia 1, H. Szkoła Zawodowa Dla Dziewcząt (Damaschkestr.)
Erste Niederstr. = Niska C 8
N. Ulica prowadząca do rzeki Elbląg.
K.L. Ulica poprzeczna do Ziesestr. – Pol. R. 3 – Linia 2, H. Weiche Schichauschule.
„F”
Feldstr. = Polna E 11 – 10
N. Wcześniej na krawędzi miasta, przy polach uprawnych, do 1945 obok Schrebergärten.
K.L. Od Tannenbergallee do Talstr. – Gartenstr. – Wiesenstr. (Scgrebergärten) – Pol. R. 2 – Linia 1, H. Trusostr.
Ferdinand-von-Schill-Str. = Ślepa F 9
N. Pruski oficer, ur. 6.stycznia 1776 w Wilmsdorf pod Dreznem – poległ 31. maja 1809 w walkach ulicznych w Stralsundzie.
K.L. Ulica boczna Wittenfelder Str. – Pol. R. 2 – Linia 2, H. Trusostr. i linia 3, H. Wittenfelder Str.
Ferdinand-Schulz-Straße = Romualda Mielczarskiego D 12
N. Ferdinand Schulz, ur. 18.12.1892 w Waldensee pod Seeburg, zginął w wypadku lotniczym podczas poświęcenia pomnika żołnierzy w Sztumie, gdzie miał zrzucić wieniec. Ferdinand Schulz został pochowany w Heilsberg na cmentarzu Waldfriedhof. Nazywany „Ikarem z Prus Wschodnich” był wielokrotnie odznaczonym pilotem myśliwskim w I. wojnie światowej oraz znakomitym szybownikiem. Zdobywał rekordy szybowcowe jeden za drugim i w roku 1927 posiadał wszystkie rekordy szybowcowe świata.
K.L. Ulica boczna od Emil-Schäpe-Str. – Pol. R. 2 – Linia 1, H. Trusostr.
Fichtestraße (Philosophenviertel) = Fryderyka Szopena E 8 – F7
N. Johann Gottlieb Fichte, 1752 – 1814, niemiecki folozof.
K.L. Od Boyenstr. do Kantstr. – Nietzschestr. – Schoppenhauerstr, – Pol. R. 2 – Linia 1, H. Domki jednorodzinne
Finkenweg = Kielecka D 13
N. Teren osiedla z nazwami ptaków.
K.L. Przy autostradzie – Pol. R. 1 – Linia 1, H. Tannebergallee / Trusostraße
Fischerstraße = Rybacka C 10
N. Stara ulica na Starym Mieście, gdzie wcześniej mieszkali rybacy.
K.L. Od Starego Rynku do Wasserstr. (kościół Św. Mikołaja) – Pol. R. 1, H. Stary Rynek
Fischer-Vorberg = Rybna, częściowo Panieńska C 11
N. W średniowieczu osiedle rybackie poza murami miasta, przed zamkiem krzyżackim, na wzgórzu.
K.L. Od nabrzeża Hermann-Balk-Ufer do Jungferndamm (dwór miejski, Klub Wioślarski „Vorwärts”) – Pol. R. 1 – Linia 1, H. Friedrich-Wilhem-Platz
Fleischerstraße = Rzeźnicka C 10
N. Ulica na Starym Mieście, gdzie wcześnie mieszkali rzeźnicy.
K.L. Od Friedrichstr. do Starego Rynku – Pol. R. 1 – Linia 1, H. Friedrich-Wilhelm-Platz.
Fliegerstraße = Lotnicza E 11 – 12
N. Ulica prowadząca do lotniska Eichwalde.
K.L. Ulica boczna do Tannenbergerallee (Plac zabaw, ogrodnictwo) – Boelkestr. – Richthofenstr. – Emil-Schäpestr. – Neustädter Feld – Pol. R. 2 – Linia 1, H. Trusostr.
Flurstraße = Franciszka Stefczyka E 11
NG. Wcześniej na krawędzi miasta, przy polach uprawnych, do 1945 obok Schrebergärten.
K.L. Od Gartenstr. – Wiesenstr. (Schrebergärten) – Pol. R. 2 – Linia 1, H. Fliegerstr. i Linia 2 H. Trusostr.
Frankenweg = Suwalska F 6 – 4
N. W dzielnicy niezabudowanych gruntów, od Franków (plemiona)
K.L. Od Saarlandweg do Thüringer Weg – Pommernweg – Westfalenweg (Fußweg) – Schwabenweg – Bayernweg – Pol. R. 3 – Linia 2, H. Alte Welt, Linia 1, H. Schlieffenallee.
Freiwalder Hof = Bartnicza H 4
N. Od majątku Freiwalde
K.L. Ulica boczna od Wesselner Weg, blisko Tolkemiter Chaussee – Pol. R. 3 – Linia 1, H. Schlieffenallee, autobus do Pommernweg.
Friedrichstraße = Rycerska C 10
N. Friedrich Wilhelm, król Prus
K.L. Przy Göringplatz (Teatr Miejski) do Friedrich-Wilhelm-Platz (Ratusz) – Heilige-Geiststr. – Junkerstr. – Schmiedestr. – Pol. R. 1 – Linia 1, 2, 3, H. Friedrich-Wilhelm-Platz
Friedrich- Räuber- Straße = Czerwonego Krzyża D 10
N. Räuber (Rebber) stara elbląska rodzina kupiecka, która dała Elblągowi i Toruniowi wielu burmistrzów.
K.L. Od Adolf-Hitler-Str. do Nitschmannstr. (kąpielisko Deutsches Bad) – Pol. R. 2 – Linia 1, 2, 3, H. Bismarkstr.
Friedrich- Wilhelm- Platz = Plac Słowiański C 9 – 10
N. Friedrich Wilhelm, król Prus.
K.L.
Pomiędzy Göring-Platz – Poststr. – Adolf-Hitler-Str. – Schmiedestr. – Kettenbrunnenstr. – Jakobstr. – Pestalozzistr. (fontanna Hermann-Balk-Brunnen, Ratusz i kawiarnia ratuszowa) – Pol. R. 1 – Linia 1, 2, 3, H. Friedrich-Wilhelm-Platz
Friesestrasse = Gustawa Morcinka F 11
N. Martin Friese – radca miejski i właściciel majątku Groß Bieland około 1830
K.L. Ulica boczna Pott-Cowle-Str. – Pol. R. 2, — Linia 2 H. Trusostr.
Fritz- Reuter- Straße = Wspólna F 9
N. Fritz Reuter, pisarz, 7. Nov. 1810 – 12. Juli 1874
K.L. Przy Stadtfeld do Wittenfelderstr. (Jahnplatz) – Pol. R. 2 – Linia 3, H. Szkoła Jahnschule
Fritz- Tschierse- Weg = Gdyńska F 5 – G 5
N. Osobistość partyjna w Trzeciej Rzeszy
K.L. Łączy Karl-Freyburger-Weg z Schlageterweg – Pol. R. 3 – Linia 1, H. Schliffenallee
Frögenauer Hof = Płońska H 12
N. W pobliżu Frögenau znajdowało się wzgórze, z którego Hindenburg kierował bitwą pod Tannenbergiem
K.L. Leży przy Dammbitzenstraße – Pol. R. 2 – Linia 1 H. Przystanek końcowy Hindenburgstr. i autobus do Weingarten